БАЙҚОҢЫР ҒАРЫШ АЙЛАҒЫНЫҢ ЭКОЖҮЙЕГЕ ӘСЕРІ: СУ ҚҰРАМЫНДАҒЫ ӨЗГЕРІСТЕР
Article Sidebar
Main Article Content
Аңдатпа
Бұл мақала Байқоңыр ғарыш айлағының Қазақстанның іргелес аймақтарының гидросферасына экологиялық әсерін талдауға арналған. Зымыран отынын — асимметриялық диметилгидразинді (НМГ, гептил) және оның тотықтырғышын қолдану салдарынан судың химиялық құрамының өзгеруіне басты назар аударылады. Жұмыста ластану механизмдері (жер үсті ағыны, инфильтрация) туралы деректер жүйеленген және отынның тұрақты ыдырау өнімі — нитрозодиметиламин (НДМА) ең ұзақ мерзімді қауіп төндіретіні анықталды. Канцерогенділігі мен тұрақтылығы жоғары НДМА жер асты және жер үсті суларына, соның ішінде Сырдария өзеніне оңай ауысады. Мақалада токсиканттардың шекті рұқсат етілген концентрациясының артуы туралы деректер келтіріледі және Халық денсаулығы мен биота үшін экологиялық қауіпті төмендету үшін қауіпсіз технологиялардың мониторингін күшейту және енгізу қажеттілігі негізделеді.
Article Details
##submission.citations##
Aubakirov T. A. Environmental problems of the Baikonur cosmodrome and ways to solve them. // KazNU Bulletin. Ecology series. — 2018. — № 4(56). — Pp. 45-52.
The Law of the Republic of Kazakhstan "On environmental safety in the implementation of space activities". // Astana: Ministry of Ecology, Geology and Natural Resources of the Republic of Kazakhstan. — 2020.
Ivanov P. S., Smirnova A. K. Transformation of asymmetric dimethylhydrazine in the soil-water environment: Monograph. — M.: Chemistry, 2021. — 280 p.
Kuznetsov V. G. and others. Monitoring of pollution of the territory adjacent to the launch vehicle stage drop zone. // Ecological Bulletin. — 2019. — No. 1. — pp. 10-18.
Report on the results of analyses of water samples in the Kyzylorda region for 2023. // Committee on Water Resources. — Astana, 2024.
Petrov A. B. The toxicology of heptyl and its effect on aquatic organisms. Almaty: Nauka Publ., 2022, 150 p.
Sattarov R. T., Yeleuov M. K. Environmental impact assessment of Baikonur Cosmodrome on the Syr Darya River basin. // Environmental Science & Pollution Research. — 2021. — Vol. 28, No. 5. — pp. 5800–5812.