https://qazaqjournal.kz/qjys/issue/feed 2025-10-17T12:53:34+05:00 Open Journal Systems <p><strong>«QAZAQ JOURNAL OF YOUNG SCIENTIST» </strong><strong>халықаралық</strong> <strong>ғылыми</strong> <strong>журналы</strong> - жас ғалымдардың өзіндік зерттеулерінің нәтижелерін жариялайтын ашық типті көп пәндік сарапталынатын ғылыми журнал.</p> <p>Журналға студенттердің, магистранттардың, докторанттардың, жоғары оқу орындары мен колледждердің жас оқытушыларының, мектеп мұғалімдерінің, ғылыми ұйымдардың жас ғылыми қызметкерлерінің мақалалары қабылданады.</p> <p><strong>Журнал 2022 жылдан бастап, ай сайын ш</strong><strong>ығады</strong><strong>.</strong></p> <p><strong>Журнал электронды форматта ресми сайтта жарияланады.</strong></p> https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/357 2025-10-16T19:24:52+05:00 Махаббат Болатқызы Жүсіп test@test.test

<p><em>Соңғы онжылдықта цифрлық технологиялар білім беру кеңістігінің ажырамас элементіне айналды. Әсіресе математика пәнінде бұл құралдар күрделі абстрактілі ұғымдарды визуализациялауға, оқушының дербестігін арттыруға және интерактивті оқыту ортасын құруға мүмкіндік берді.Бұл мақалада математиканы оқытуды жетілдіруге мүмкіндік беретін және бастауыш пен орта мектеп мұғалімдері кеңінен қолданатын цифрлық қосымшалар сипатталады. Сонымен қатар цифрлық технологиялардың математикалық білімдегі маңызын талдап, заманауи зерттеулерге (Engelbrecht &amp; Borba) сүйене отырып, бес негізгі бағыт бойынша педагогикалық талдау ұсынылады және нақты тәжірибелер негізінде тиімді қолдану жолдары мен ұсыныстар қарастырылады.</em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement## https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/358 2025-10-16T19:28:29+05:00 Аяулым Ерболқызы Адилхан test@test.test

<p><em>Мақалада элективті курс арқылы жоғары сынып оқушыларының кеңістіктік ойлауын қалыптастырудың теориялық негіздері қарастырылады. Кеңістіктік ойлау ұғымы, оның геометриядағы маңызы және оқушылардың танымдық қабілеттерін дамытудағы рөлі сипатталады. Сондай-ақ элективті курстардың бағыты, оқыту әдістері талданып, оларды тиімді қолдану жолдары ұсынылады. Мақалада кеңістіктік ойлауды дамытудың тиімді жолдары мен әдістемелік тәсілдері талданады. </em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement## https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/359 2025-10-16T19:32:22+05:00 Нургуль Муратбеккызы Адаева test@test.test

<p><em>Бұл мақалада қазіргі білім беру жүйесінде цифрлық технологияларды пайдалану мүмкіндіктері қарастырылады. Әсіресе, математикалық бағдарламалардың ішінде ерекше орын алатын «Математикалық конструктор» ортасының тиімділігі талданған. Бағдарламаның оқушылардың логикалық ойлауын, шығармашылық қабілеттерін және зерттеушілік дағдыларын дамытудағы рөлі жан-жақты сипатталған. Сонымен қатар, геометриялық салу есептерін орындаудағы артықшылықтары, оқу процесіндегі интерактивтілік пен визуализация мүмкіндіктері нақты мысалдар арқылы көрсетілген. Зерттеу нәтижесінде «Математикалық конструкторды» қолдану оқыту сапасын арттыруға, оқушылардың пәнге деген қызығушылығын оятуға және заманауи білім беру талаптарына сай тұлға қалыптастыруға ықпал ететіні анықталды.</em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement## https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/360 2025-10-16T19:35:44+05:00 Азия Жомартовна Ахмедина test@test.test

<p><em>Мақалада Қазақстанның білім беру процесінде ғарыштық технологияларды оқыту және қолдану әдістемесі талданады. Мектептер мен жоғары оқу орындарындағы қолданыстағы тәсілдер, олардың күшті және әлсіз жақтары, сондай-ақ жаһандық стандарттармен салыстырғанда жетіспейтін элементтер қарастырылады. Иммерсивті модельдеу және пәнаралық жобалар сияқты ғарыштық технологияларды білімге біріктірудің ең жақсы әлемдік тәжірибелері талқыланады. VR-технологияларды енгізуді және жетекші агенттіктермен әріптестікті қоса алғанда, білім беру сапасын арттыру үшін Қазақстанда халықаралық әдістерді бейімдеу бойынша ұсынымдар ұсынылады. Мақсаты-ғарыштық білім берудің ұлттық жүйесін дамытуға ықпал ету.</em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement## https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/361 2025-10-16T19:39:49+05:00 Аружан Бейсебай test@test.test

<p><em>Мақалада ағылшын тілін шет тілі ретінде оқытудың инновациялық тәсілдері қарастырылып, дәстүрлі грамматикалық бағыттан коммуникативтік, технологиялық және білім алушыға бағытталған оқытуға көшу үрдісі талданады. </em><em>Үш негізгі инновация ерекшеленеді: геймификация, аралас оқыту және тапсырмаға негізделген оқыту (TBLT). Әр әдіс оқушылардың мотивациясын, дербестігін және коммуникативтік құзыреттілігін арттыруға ықпал етіп, оқытуды нақты өмірлік жағдайлармен және цифрлық интеграциямен байланыстырады. Сондай-ақ шектеулі ресурстар мен мұғалімдердің кәсіби дайындық қажеттілігі сияқты қиындықтар қарастырылады. Қорытындыда ағылшын тілін оқытудағы инновация тек технологияларға емес, сонымен қатар мұғалімдердің шығармашылығына, эмпатиясына және шабыттандыру қабілетіне тәуелді екені атап өтіледі.</em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement## https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/362 2025-10-16T21:51:43+05:00 Амина Нысанбаева test@test.test Мөлдір Бөрібай test@test.test Даулетхан Русланов test@test.test

<p><em>Бұл мақалада сапалы білім берудің қазіргі қоғамдағы орны мен маңызы қарастырылады. Біл</em><em>ім – елдің дамуының, ұлттың болашағының басты тірегі. Сапалы білім беру жүйесі арқылы шығармашыл, бәсекеге қабілетті, кәсіби мамандарды даярлау мүмкіндігі қарастырылған. Сонымен бірге, білім беру сапасын арттырудың негізгі бағыттары мен әдістері талданады.</em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement## https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/363 2025-10-16T21:59:07+05:00 Guo Shuping test@test.test Li Xiangyang test@test.test Yuan Ling test@test.test Zhu Qiuyu test@test.test Mandaiye Xinaer test@test.test

<p><em>Мұнай-химия және энергетика салаларында қолданылатын өнеркәсіптік мұнаралар бу-ауа қоспаларының кездейс</em><em>оқ жарылыстарына өте осал, алайда олардың қысқа мерзімді құрылымдық реакциялары әлі де жеткілікті зерттелмеген. Бұл зерттеуде жарылыс толқындарының әсеріне ұшыраған тік вакуумды деаэрациялық мұнараның деформациясын, кернеудің таралуын және тұрақтылығын зер</em><em>ттеу үшін егжей-тегжейлі соңғы элементтік (finite element) модель әзірленді. Үш өлшемді бейсызық модель ANSYS бағдарламасында қабықшалы және көлемдік элементтерді пайдалану арқылы жасалды, бұл ғаламдық және жергілікті мінез-құлықты қамтуға мүмкіндік берді.</em><em> Жарылыс жүктемесі ASCE 41088 және GB/T50779-2022 стандарттарына сәйкес үшбұрышты артық қысым импульстері түрінде сипатталд</em><em>ы. Екі сценарий қарастырылды: орташа (алыс өріс, 14,6 кПа) және күшті (жақын өріс, 30 кПа). Модельдеу нәтижелері негізгі деформация мұнараның жоғарғы бөлігінің ығысуымен анықталатынын, ал ең жоғары кернеулер әрдайым юбка негізінде шоғырланатынын көрсетті. </em><em>Жарылыс қарқындылығы артқан сайын ығысу мен Мизес бойынша кернеулердің айтарлықтай өсуі байқалды</em><em>, ал күшті сценарий кезінде материалдың ағу шегіне жақын мәндер тіркелді. Параметрлік талдау сандық демпфирлеудің пиковая реакцияны тиімді азайтатынын көрсетті, ал орнықтылықты бағалау юбка аймағындағы жергілікті сопақтануды бастапқы тұрақсыздық режимі рет</em><em>інде анықтады. Болттардағы кернеулер барлық жағдайларда рұқсат етілген шектерде қалды. Ұсынылған әдістеме қауіпсіздікті бағалау үшін сенімді құрал болып табылады және жарылысқа төзімді өнеркәсіптік мұнараларды жобалау бойынша практикалық нұсқаулық ұсынады.</em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement## https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/364 2025-10-16T22:08:58+05:00 Біржан Шыңғысбекұлы Елеусіз test@test.test

<p><em>Бұл мақалада дағдарыс жағдайында гуманитарлық ден қоюдың негізгі құралы ретінде цифрлық ынтымақтастық феномені талқыланады. Қазірг</em><em>і замандағы дағдарыстар – пандемиялар, дүлей зілзалалар, әскери қақтығыстар мен әлеуметтік-экономикалық дүркін-дүркін жағдайлар мемлекеттің, бизнес пен қоғамның күш-жігерін ықпалдастырудың жаңа тетіктерінің қажеттілігін әшкереледі. Цифрлық технологиялар іс</em><em>-қимылдарды жедел үйлестіруге, ресурстарды жұмылдыруға және түрлі әлеуметтік топтар арасындағы сенімді нығайтуға мүмкіндік береді.Халықаралық тәжірибені (Эстония, Финляндия, Оңтүстік Корея, Сингапур, Түркия) және қазақстандық тәжірибені (электрондық үкімет</em><em>, GovTech, 2024 жылғы су тасқыны кезеңіндегі волонтерлік бастамалар) талдау негізінде цифрлық ынтымақтастықтың күшті және әлсіз жақтары анықталды. Цифрландырудың жетекші елдерінде ол құқықтық базаны, дамыған инфрақұрылымды, жеке сектордың интеграциясын қам</em><em>титын институционалдандырылған процесс ретінде дамып келеді.Қазақстанда цифрландыру айтарлықтай табысқа қол жеткізді (eGov, Smart Data Ukimet, Ashyq), бірақ цифрлық теңсіздік, сенімнің жоқтығы және платформалардың фрагментациясы проблемалары сақталып отыр.</em><em>&nbsp;</em><em>Ұлттық цифрлық гуманитарлық платформа құру, цифрлық волонтерлік қызметті институционалдандыру, сондай-ақ дағдарыстарды болжау үшін Big Data және жасанды интеллектті пайдалану жөніндегі шаралар ұсынылады.</em><em>&nbsp;</em><em>Цифрлық ынтымақтастық технологиялық процесс ретінде ғана емес, сонымен қатар сенімге, әділеттілікке және ынтымақтастыққа негізделген әлеуметтік келісімшарттың жаңа нысаны ретінде қарастырылады.</em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement## https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/365 2025-10-17T11:37:24+05:00 Ансар Кали test@test.test

<p><em>Қазіргі әлемдегі тұрақты инфляция қазақстандық жасөспірімдердің бюджетін едәуір әсерге ұшыратады. 14–17 жас аралығындағы оқушылар арасында жүргізілген сауалнама нәтижесінде инфляцияның олардың қаржылық </em><em>тәртібіне</em><em> және күнделікті шығындарына ықпал ететіні анықталды. Зерттеу нәтижелері көптеген жасөспірімдердің өз ақшасына ұқыптырақ қарап, бағаның өсуіне байланысты шығын басымдықтарын өзгерткенін көрсетеді. Мақалада инфляцияның жоғары сынып оқушыларының тұтыну әдеттеріне әсері қарастырылып, мектеп бағдарламасына қаржылық сауаттылық сабақтарын енгізу ұсынылады.</em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement## https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/366 2025-10-17T11:40:30+05:00 Дана Байдәулет test@test.test

<p><em>Бұл зерттеу заманауи журналистиканы түбегейлі өзгеріп жатқан жасанды интеллект (ЖИ) технологияларына арналған. Мақалада тек қана автоматтандырылған контент пен адам факторының тиімділігін салыстыру емес, сонымен қатар олардың бір-бірін толықтыратын синтезі зерттеледі. Зерттеу әдіснамасына әдебиеттерге терең шолу, сала мамандарымен сұхбаттасу және нарықтағы ірі медиа компаниялардың тәжірибесін талдау кірді. Алынған нәтижелер ЖИ-дың журналистиканы құрлып жатқан негізгі тірегі емес, оның қуатты «көмекшісі» екенін көрсетеді. Адам факторы – сыни талдау, шығармашылық және этика – әлі де шешуші рөлді атқарады. Болашақтың ең сәтті журналистика моделі «құрылтайтын журналистика» болып табылады, онда адам мен машина ынтымақтасады.</em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement## https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/367 2025-10-17T11:44:17+05:00 Нұрлан Андарбек test@test.test Ақселеу Аманкелді test@test.test Алана Ерланқызы test@test.test

<p><em>Бұл мақалада ХХІ ғасырдағы әлемдік қауымдастық алдында тұрған ең өзекті мәселелердің бірі – аштықты жою тақырыбы қарастырылады. </em><em>Жаһандық деңгейде азық-түлік тапшылығының негізгі себептері, оның салдары мен шешу жолдары талданған. Мақалада БҰҰ-ның Тұрақты даму мақсаттары, халықаралық ұйымдардың іс-шаралары, сондай-ақ Қазақстандағы азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету саясаты зерттелді. Зерттеу барысында салыстырмалы талдау әдісі қолданылып, халықаралық тәжірибелер қарастырылды. Аштықты жою – тек әлеуметтік мәселе емес, сонымен қатар экономикалық тұрақтылық пен ұлттық қауіпсіздіктің кепілі екені дәлелденді.</em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement## https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/368 2025-10-17T11:48:41+05:00 Нұрмұхаммед Оңласбек test@test.test Диана Хабибуллаева test@test.test Берекет Түгелбай test@test.test

<p><em>Бұл мақалада климаттың жаһандық өзгерістерінің себептері мен салдары, сондай-ақ олармен күресудің қазіргі заманғы әдістері жан-жақты қарастырылады. Әлемдік және жергілікті деңгейде қабылданып жатқан шаралар мысалға алынып, Қазақстандағы климаттық саясатқа ғылыми тұрғыдан баға беріледі. Сонымен қатар, жаңартылатын энергия көздерін пайдалану, орман қалпына келтіру, эко-білім беру және инновациялық шешімдер сияқты аспектілер кеңінен талданады. Мақалада ұсынылған зерттеулер мен деректер климаттың өзгеруіне қарсы әрекеттердің маңыздылығын дәлелдейді.</em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement## https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/369 2025-10-17T11:53:00+05:00 Жанерке Кемелбек test@test.test Еркебұлан Айтек test@test.test Саят Думанов test@test.test

<p><em>Бұл мақалада БҰҰ-ның Тұрақты даму мақсаттарының бірі – «Жақсы денсаулық пен әл-ауқат» тақырыбы қарастырылады. </em><em>Денсаулық сақтау жүйесінің сапасын арттыру, халықтың өмір сүру ұзақтығын көбейту, алдын алу шараларын күшейту және психикалық денсаулыққа мән беру мәселелері ғылыми тұрғыда талданған. Сонымен қатар, Қазақстандағы денсаулық сақтау саласының қазіргі жағдайы мен болашағы туралы да пікірлер ұсынылған.</em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement## https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/370 2025-10-17T11:57:35+05:00 Рушана Эргашева test@test.test Алтай Какимов test@test.test Динара Нұртасқызы test@test.test

<p><em>Бұл мақалада кедейлікті жоюдың заманауи қырлары мен Қазақстандағы әлеуметтік-экономикалық жағдайға әсері қарастырылады. Кедейлікті жою – тек экономикалық мәселе ғана емес, ол әлеуметтік әділеттілік пен қоғамның тұрақты дамуының басты кепілі екендігі талданады. Авторлар еңбектеріндегі деректер мен халықаралық ұйымдардың баяндамалары негізінде мәселенің жаһандық және ұлттық деңгейдегі өзектілігі көрсетілген. Кедейлікті еңсеру үшін әлеуметтік қорғау жүйесін жетілдіру, еңбек нарығын тұрақтандыру, білім беру мен денсаулық сақтау салаларына инвестиция тарту сияқты кешенді шаралар қажет екендігі атап өтіледі. Зерттеудің мақсаты – Қазақстандағы кедейлікті жою жолдарын айқындап, әлеуметтік саясаттың тиімділігін арттыруға бағытталған ұсыныстар беру. Мақалада МОТ, БҰҰ баяндамалары мен қазақстандық ғалымдардың пікірлері талдана отырып, кедейлікті азайтудағы мемлекеттік қолдаулар мен статистикалық деректерге назар аударылады. Әділетті қоғамға жету үшін әлеуметтік теңдік пен мүмкіндіктердің әділ бөлінісі басты қағида ретінде ұсынылады. Автор кедейлікті жоюда мемлекет, қоғам және жеке адамның рөлі ерекше екенін айқындайды. Бұл мақалада көрсетілген тұжырымдар Қазақстандағы әлеуметтік саясатты жетілдіруде маңызды ғылыми және практикалық негіз бола алады.</em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement## https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/371 2025-10-17T12:25:36+05:00 Асер Айдынұлы test@test.test Игілік Абдулдаев test@test.test Алинур Болат test@test.test

<p><em>Бұл мақалада БҰҰ-ның Тұрақты даму мақсаттарының бірі – бейбітшілік, әділдік және тиімді институттарды қамтамасыз ету мәселесі кеңінен қарастырылады. </em><em>Қазақстан Республикасындағы құқықтық институттардың даму бағыттары, олардың халықаралық стандарттарға сәйкестігі, сонымен қатар құқық үстемдігі, сот әділдігі және сыбайлас жемқорлықпен күрестегі мемлекеттік саясат талданады. Сонымен қатар әлемдік тәжірибеге (Норвегия, Германия, Сингапур) сүйене отырып, еліміздегі тиімді басқару мен әділдікті арттыру жолдары ұсынылады.</em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement## https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/372 2025-10-17T12:28:43+05:00 Алмагуль Бериковна Алмабекова test@test.test

<p><em>Бұл мақала IX–XI ғасырлар аралығында қазіргі Қазақстан аумағында өмір сүрген оғыз тайпаларының тарихи дамуы мен олардың саяси ұйымы, мемлекеттік құрылымы, шаруашылық және мәдени ерекшеліктері, сондай-ақ этникалық мұрасының қалыптасуы мәселелерін кешенді түрде талдауға арналған. Зерттеу барысында археологиялық, жазба және этнографиялық дереккөздер негізінде оғыздардың түркі өркениетінің дамуына қосқан үлесі мен олардың кейінгі қазақ халқының этногенезіндегі рөлі қарастырылады. Сонымен бірге оғыз мемлекетінің өрлеуіне ықпал еткен ішкі және сыртқы факторлар, көршілес этностармен саяси және мәдени байланыстары қарастырылған. Бұл зерттеу IX–XI ғасырлардағы оғыз кезеңінің Қазақстан тарихындағы орнын жаңа қырынан түсінуге мүмкіндік береді.</em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement## https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/373 2025-10-17T12:34:32+05:00 Мадина Айдаровна Қабдығалиева test@test.test

<p><em>Қазақстанның қазіргі эстрадалық вокалы жаһандық музыкалық үдерістердің, ұлттық мәдени дәстүрлердің және жылдам өзгеріп жатқан музыкалық нарық талаптарының көрінісі болып табылатын айқын полистилистикалық үрдісті көрсетеді. Бұл мақала академиялық мектептің, ұлттық вокалдық мұраның және әлемдік жанрлық тенденциялардың синтезін қамтитын осы полистилистикалық парадигманы қалыптастырушы факторларды талдайды. Полистилизмнің тасымалдаушысы және насихаттаушысы ретінде жетекші қазақстандық әртістердің орындаушылық мәнеріне ерекше назар аударылады. Ең жарқын мысал ретінде, шығармашылығы полистилистиканың квинтэссенциясы болып табылатын әнші Димаш Құдайбергеннің феномені қарастырылады, оның өнері өте кең вокалдық диапазонда опералық техниканы (бельканто), қазақ мелизматикасын және заманауи жанрлық тәсілдерді (рок, поп, R'n'B) бірегей үйлестіруді көрсетеді. Зерттеу қазіргі қазақстандық эстрада өнері контекстіндегі спецификалық вокалдық тәсілдерді және олардың функционалдық жүктемесін анықтауға бағытталған.</em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement## https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/374 2025-10-17T12:37:24+05:00 Алишер Сериккалиевич Сериккалиев test@test.test

<p><em>Мақалада ХХ ғасырдың басындағы қазақ байларының Алаш қозғалысын қолдаудағы тарихи рөлі қарастырылады. Автор алаштық идеяны жүзеге асыру барысында дәулетті адамдардың қаржылық, материалдық, ұйымдастырушылық қолдау көрсеткенін нақты мұрағаттық деректер мен мерзімді басылым материалдары негізінде талдайды. Кеңестік тарихнамадағы «байшыл-алашшыл» ұғымының саяси астары айқындалып, тәуелсіздік жылдарындағы жаңа ғылыми бағалаулар назарға алынады. Зерттеу нәтижесінде қазақ байларының меценаттық қызметі, ұлттық баспасөзді, оқу-ағарту ісін және Алаш автономиясын қолдаудағы ерекше орны айқындалады.</em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement## https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/375 2025-10-17T12:41:35+05:00 Дәния Әділбекқызы Әшім test@test.test Олжас Абдимажитұлы Бердимұрат test@test.test Ақнұр Жаксылыккызы Кожамбердиева test@test.test

<p><em>Мақалада инфекциялық бақылаудың маңызы және осы үдерістегі мейіргердің кәсіби рөлі мен жауапкершілігі қарастырылған. Мейіргердің басты міндеті – инфекцияның алдын алу, таралуын болдырмау және науқасқа қауіпсіз күтім көрсету болып табылады. Инфекциялық қауіпсіздік шараларын сақтау медициналық ұйымдарда сапалы және қауіпсіз медициналық көмекті қамтамасыз етудің негізгі көрсеткіші болып саналады.</em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement## https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/376 2025-10-17T12:45:43+05:00 Бейбітқызы Балжан test@test.test

<p><em>Электрокардиография (ЭКГ) мен электроэнцефалография (ЭЭГ) — функционалдық диагностиканың ең маңызды әдістерінің бірі. </em><em>Екі әдіс те жүрек пен мидың биоэлектрлік белсенділігін тіркеуге негізделген. Бұл зерттеудің мақсаты — ЭКГ мен ЭЭГ әдістерінің физикалық және биофизикалық негіздерін қарастыру және олардың медициналық диагностикалық рөлін бағалау. Мақалада сигналдардың түзілу механизмдері, тіркеу қағидалары және алынған деректерді талдау тәсілдері туралы заманауи әдебиеттерге шолу берілген. Талдау нәтижелері ЭКГ-нің жүрек ырғағының бұзылыстарын, ишемиялық және өткізгіштік ақауларды анықтауда маңызды екенін, ал ЭЭГ-нің эпилепсия, энцефалопатия және ұйқы бұзылыстарын диагностикалауда кеңінен қолданылатынын көрсетеді. Қорытындыда диагностика тиімділігін арттыру және цифрлық технологияларды интеграциялау үшін физикалық негіздерді түсінудің маңыздылығы атап өтіледі.</em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement## https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/378 2025-10-17T12:49:34+05:00 Нұрлан Айдынұлы Жексенбек test@test.test Айнабек Тобықбайұлы Боранбаев test@test.test Батуржан Сайдалимович Анваров test@test.test

<p><em>Мақалада хирургия пәнін оқытудағы инновациялық технологиялардың қазіргі жағдайы мен болашағы қарастырылады. Қазіргі білім беру процесінде қолданылып жүрген заманауи әдістерге – симуляциялық оқыту, виртуалды және толықтырылған шындық, жасанды интеллект, қашықтықтан оқыту жүйелері сияқты технологияларға талдау жасалынады. </em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement## https://qazaqjournal.kz/qjys/article/view/379 2025-10-17T12:53:34+05:00 Inzhu Taibagarova test@test.test

<p><em>Жасушалық өлім – организмдегі барлық тіндердің гомеостазын және қызметін қамтамасыз ететін негізгі биологиялық процесс. </em><em>Қалыпты жағдайда жасушалар жаңару процесінен өтеді: олар өліп, жаңалары түзіледі немесе қызметі бұзылған жағдайда жойылады. Жасуша өлімінің көптеген түрлері бар, олардың ішінде негізгілері – апоптоз бен некроз, әрқайсысының өзіндік биофизикалық және молекулалық ерекшеліктері бар. Бұл процестердің бұзылуы онкологиялық аурулардың дамуына әкеледі: апоптоз ісіктің өсуіне және оның иммунитетін күшейтуге ықпал етсе, некроз ісік тіндерінде қабыну ортасын қалыптастырып, қатерлі процесті үдетеді.<br>Мақалада апоптоз бен некроздың биофизикалық механизмдері, онкогенездегі рөлі, заманауи зерттеу әдістері және ісіктерді диагностикалау мен емдеудегі клиникалық маңызы қарастырылады.</em></p>

2025-10-17T00:00:00+05:00 ##submission.copyrightStatement##